قمری خانگی به عنوان شاخص زیستی برای پهنه بندی آلودگی محیط زیستی سرب و کادمیوم

فلزات سنگین با توجه به منابع تولید متعدد و پایداری در محیط به عنوان بحران مهم محیط زیستی تلقی می شوند. مقدار زیادی از آلاینده های معرفی شده به محیط زیست در نتیجه شهرنشینی و فرایندهای صنعتی می باشد. استفاده از شاخص های زیستی مانند پر پرندگان می تواند تصویر بهتری از فراهمی زیستی و همچنین انتقال زیستی آلاینده ها و تاثیر نهایی آن ها بر اجزای محیط زیست را نشان دهد. در این تحقیق از پر قمری خانگی (streptopelia senegalensis) به عنوان شاخص آلودگی محیط زیست شهری استفاده شد. با این هدف که قمری خانگی به عنوان شاخص زیستی آلودگی شهری در مقیاس محدود معرفی گردد. غلظت فلزات کادمیوم، سرب، مس و روی در 58 نمونه ی پرقمری خانگی از 19 منطقه مختلف در محدوده شهرستان یزد مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین سطح سرب در پر µg g-1 1/27 ± 20/13، کادمیوم µg g-0/04± 0/85، مس µg g-1 0/28± 15/56 و برای روی در مناطق مختلف نمونه برداری دارای میانگین µg g-1 8/77 ± 209/72 بود. غلظت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و روی) در مناطق مختلف در مقیاس محلی دارای اختلاف معنی دار بود. این نتایج نشان داد که قمری خانگی در محیط زیست شهری در زیستگاه های محلی با مقیاس محدود باقی می ماند. ارتباط معنی داری بین فاصله از جاده و غلظت فلزات کادمیوم، سرب، مس و روی مشاهده نشد. در این مطالعه از روش زمین آماری کریجینگ در محیط gis برای پهنه بندی عناصر استفاده شد. با توجه به کمترین میزان rmse که به ترتیب برای کادمیوم، سرب، مس و روی برابر با 0/1575 ، 3/699، 1/399 و 25/79 بود، روش کریجینگ معمولی به عنوان بهترین روش برای درون یابی انتخاب گردید. در این پژوهش همبستگی بین عنصر روی و کادمیوم مشاهده شد. این الگو به سادگی نشان دهنده ی ارتباط غلظت این عناصر در محیط زیست است و می تواند نوعی بازخورد حفاظتی در برابر آلودگی محیطی در بدن پرنده باشد. همچنین مطالعات مورفولوژی قمری خانگی در شهرستان یزد، نشان داد که بین غلظت فلزات سنگین و عدم تقارن در سطح بال ارتباط معنی داری وجود نداشته است. نتایج این پژوهش نشان داد که پرقمری خانگی می تواند به عنوان روش خوبی برای پایش آلودگی فلزات سنگین در محیط زیست شهری مورد استفاده قرار گیرد.